KAN , İDRAR VE DİĞER TAHLİLLERİN ANLAMLARINI VE NE  İÇİN İSTENEBİLECEĞİNİ , SÜREKLİ GÜNCEL  TUTULAN TAHLİL ANALİZİ BÖLÜMÜNDEN OKUYABİLİRSİNİZ.

ROTA VİRÜS

Rota virüs küçük çocukların en sık gözlenen gastrointestinal (mide barsak)sistem hastalığıdır.

Beş yaşına kadar, çocukların tamamına yakın bu enfeksiyon ile karşılaşır. Rotavirüs tüm dünyada her yıl 600 bin çocuğun ölümüne sebep olmaktadır.

Bunların çoğu (%85)gelişmekte olan ülkelerdedir.

Rotavirüsün neden olduğu gastroenterit vakalarından, her beşinden birisinde doktora başvurulduğu, her 65 vakadan birisinin hastaneye yatış gerektirdiği ve her 293 vakadan birinin ölümle sonuçlandığı görüşmüştür.

Rota virüs bütün dünyada her mevsim yaygın olarak görülürken özellikle soğuk kış aylarında daha fazla görülür.

6ay-2 yaş arasındaki akutgastroenteritlerin(mide barsak) %40-60 ından rota virüs sorumludur.

Yaşam koşullarının daha kötü olduğu toplumlarda daha erken yaşlarda da başlayabilir.

Ne kadar erken yaşta enfeksiyon geçirilirse klinik o kadar ağır seyreder ve hastaneye yatış oranı artar.

Bir kez geçirilen enfeksiyon bağışıklık oluşturmaz ancak sonraki enfeksiyonların ciddiyetini ve sayısını azaltır.

Gelişmekte olan ülkelerde ağır enfeksiyonların daha sık görülmesinin nedeni çevre şartlarının uygunsuz olması çocuklardaki protein-enerji malnutrisyonu (beslenme yetersizliği), çocukların erken dönemde tedavi edilmemesidir.

Rota virüs asıl olarak fekal oral (dışkı bulaşının ağızile teması ) yolla bulaşır.

Ancak son yıllarda solunum salgılarıyla da geçtiği kanıtlanmıştır. Virüs dış çevre şartlarına dayanıklı olduğundan,kontamine olmuş(virüs bulaşmış)su ve besinler enfeksiyon kaynağıdır.

Ayrıca rota virüs insan elinde en az 4 saat kadar yaşayabilme özelliği nedeni ile salgılara neden olabilmektedir. Rotavirüsün inkübasyon süresi (virüsü aldıktan sonra hastalanma süresi) yaklaşık 2 gündür.

3-8gün süren kusma ve sulu ishal ile karakterizedir.  


Sıklıkla bu tabloya ateş ve karın ağrısı eklenir. Akut hastalık sırasında çocuğun gaitasının her gramında 100 milyar virüs partikülü yayılmaktadır. Yayılım hastalık ortaya çıkmadan öncebaşlayabilir ve hastalıkla birlikte 10 güne kadar da uzayabilir.

Aile içi yayılım sıktır. Enfekte süt çocuğunun erişkinle temaslarında %30-50 hastalık bulaşır.

Bunedenle kreş, bakımevi ve hastane gibi kalabalık ortamlarda salgınlara yolaçabilmektedir.

Rota virüs kuru yüzeylerde 6 ila 600 gün arasında canlıkalabilmektedir. Kreşlerde ortak kullanılan oyuncakların,hastanelerde ortak kullanılan telefon,klavye,sandalye gibi eşyaların sayesinde virüsün yayılımı oldukça hızlıdır.

Bu temaslardan sonra kişilerin ellerinde %16 oranında virüs tespit edilmiştir.

Ayrıca rotavirüs dışkı ile kontamine olmuş su,yiyecek ve damlacık yoluyla da bulaştığı bilinmektedir.

Solunum yolu ile de bulaşabildiği için hasta olan kişilerden 7-10 gün uzak durmak gerekir.
Hasta kişilerle temas sonucu virüs salgınlara yol açabilmektedir. Özellikle kontamine su kullanımına bağlı büyük salgınlar olabilmektedir.

Hastalık belirtileri virüse maruz kaldıktan sonra 12 saat ile 4 gün arasında başlamakta ve yaklaşık 4-8 gün sürmektedir.
Ancak çoğunlukla 1-3 günlük kuluçka döneminden sonra aniden kusma ile başlar. Vakaların yaklaşık yarısında yüksek ateş vardır.

Rota virüs gastroenteritinde özellikle inatçı kusma atakları ve sık dışkılama karakterizedir.

Ağır su kayıplarına ve hastanede uzun süreli yatışlara neden olabilmektedir. Günde 20 keze varan ishal,kusma atakları olabilmektedir. Hastaneye yatan vakaların %10`unda ishal olmaksızın ateş,kusma veya her ikisi de olabilmektedir.

Bazı hastalarda klinik tablo daha ağır olmaktadır. Prematurelik (erken doğum),evde çeşme suyu kullanımı,ailenin ekonomik yapısı bu enfeksiyon için anlamlı olsa da ilk 6 aylık dönemde ağırlıklı olarak anne sütü ile beslenme hastalığa yakalanmama için önemli bir faktördür.

Hastalığın ciddi klinik bulgusunun gelişmesi için malnütrisyon(beslenme bozukluğu)önemli bir risk faktörüdür. Beslenme bozukluğu olan bu hastalarda ishal-kusma önemli protein-karbonhidrat kaybına neden olarak hastalığın daha ağır seyretmesine neden olmaktadır.

Hastalık sırasındaki komplikasyonlar ve ölümler çoğunlukla dehidratasyon, elektrolit bozuklukları ve asidoz nedeniyle olmaktadır.

Dehidratasyon çocuğun aşırı su kaybetmesidir. Bu enfeksiyonların birkomplikasyonuda invajinasyondur(barsak düğümlenmesi).

AKUT GASTROENTERİT TEDAVİ

AGE`li çocukta yaşam kurtaracak en önemli yaklaşım dehidratasyon (susuzluk) tedavisidir.

Burada hastanın kaybettiği su ve elektrolitleri yerine koymak gerekir.

Bunun için hafif vakalarda kaynatılmış su ve ORS(oral  rehidratasyon sıvıs) vererek açık kapatılabilir.

Anne sütünde hem su hem de besin ihtiyacını karşılamak açısından çok yararlıdır. Çocuk kussa dahi verilmelidir. ORS tedavisi (tuzlu su )verirken mutlaka doktor konrolü altında olmalıdır.

Basit kusmalarda kaynatılmış su,ayran,yoğurt,muz,elma,pirinç lapası-pilavı ile çocuğun ihtiyacı karşılanır (öğünler 3-4 saat aralarla verilmeli ve arada su verilmelidir.) Her kakalı bezden sonra 1 çay bağrdağı su verilir. Çocuğun alışık olduğu besinlerin verilmesi önemlidir.

Devamlı kusması olan ve ağızdan beslenemeyen çocukların doktora getirilmesi gerekir. Kusmayı ve ishali engelleyen ilaçlar AGE`de zararlı olabileceğinden doktor kontrolü dışında verilmemelidir.  

Rota virüsün tedavisinde antibiyotiklerin yeri yoktur. Kusma ve ishali azaltıcı özel mamalarda kontrol altında verilebilir.

Bunlarla birlikte hijyen kurallarına dikkat edilmesi çok önemlidir. İçme suyu mutlaka kaynatılmalı,biberon,bardak tabak ve kaşık gibi yiyecek kapların temiz yıkanması,besinlerin açıkta bırakılmaması,meyve ve sebzelerin temiz su ile iyice yıkanması,sineklerden korunması önemlidir.

Çocuğa bakan kişilerinellerinin temizliği çok önemlidir. Çocuğun besinlerini hazırlamadan önce,tuvaletten çıktıktan ve çocuğun bezini değiştirdikten sonra,çocuğunbeslenmeden önce sabun ve bol su ile eller yıkanmalıdır.

İçme sularının,süt formüllerine ilave edilen suların kaynatılması gerekir. 1,5-2 yaşına kadar çocuklara verilen bütün içme suları kaynatılmalıdır. Çocuklar 2 yaşına kadar
anne sütü ile beslenmelidir.

Özellikle ishal-kusma sırasında çocuk bol bol emzirilmelidir. Kusma dursun diye anne sütünü azaltmak yada kesmek doğru değildir. Ağızdan beslenmeyi azaltmak iyileşmeyi geciktireceğinden azar azar da olsa çocukları beslemek gerekir.