HİPOTROİDİ
Tiroid bezi, boynun ön kısmında yerleşmiş olan ve salgıladığı hormonlarla vücut metabolizmamızı düzenleyen endokrin bir organdır.
Tiroid bezi hastalıkları, basit guatrdan hayatı tehdit eden tiroid kanserine kadar değişir. En sık rastlanan hastalıklar, tiroid hormonları üretimindeki düzensizliklerdir.
Tiroid hormonları aşırı miktarda salgılandığında hipertriodizm, yetersiz miktarda salgılandığında ise hipotriodizm meydana gelir. Tiroid bezinin iltihaplanmasına tiroidit adı verilir.
Tiroid bezinin normalden büyük olmasına ise guatr adı verilir. Guatrda, tiroid bezi büyümüştür ancak fonksiyonlarında bozulma yoktur.
KLİNİK BELİRTİ ve BULGULAR
• Halsizlik, çabuk yorulma, hareketlerde yavaşlama
• Kalp atışlarının yavaşlaması
• Uyku eğiliminin artması
• Soğuğa dayanıksızlık
• Ses kalınlaşması, yavaş ve kısık sesle konuşma
• Deride kalınlaşma, kuruluk, saç dökülmesi, kaşların kenarlardan dökülmesi
• Kabızlık
• Terleme azlığı
• Yüzde ve gözkapaklarında şişkinlik
• Guatr
NEDENLERİ
• Otoimmün bozukluklar (Hashimoto tiroiditi)
• Tiroid bezinin ameliyatla alınması
• Radyoaktif iyot tedavisi
• İyot eksikliği
• Hipotalamo-hipofizer yetersizlik sonucu TRF veya TSH hormonları eksikliği (sekonder hipotiroidizm örn. Sheehan sendromu)
TEŞHİS YÖNTEMLERİ
Tiroid fonksiyonlarını araştıran yöntemler çok gelişmiştir. Bu testler iyi seçilerek kullanılırsa, vakaların büyük bir çoğunluğunda hem tiroid bezinin fonksiyonel durumunu değerlendirmek, hem de bir fonksiyon değişikliği varsa bunun nedenini belirlemek mümkün olur.
Kullanılan başlıca testler aşağıda belirtilmiştir.
Tiroidde hormon yapımının araştırılması: Hastaya içirilen radyoaktif iyodun belirli zamanlarda tiroidde tutulma oranı araştırılır.
Kanda dolaşan tiroid hormonlarının ölçülmesi:
• Total T4 ve total T3 ölçülmesi
• Kanda dolaşan tiroid hormonlarının serbest fraksiyonlarının ölçülmesi
Tiroidin homeostatik kontrolünü araştıran testler:
• Serumda TSH tayini
• TRH testi
• Tiroid supresyon testleri
Diğer teşhis yöntemleri:
• Tiroid sintigrafisi
• Tiroid ultrasonografisi
• Antikorların araştırılması
• Serumda tiroglobulin tayini
• Serumda kalsitonin tayini
• İnce iğne aspirasyon biyopsisi
• Tiroid fonksiyonlarının metabolik indekslerle araştırılması
• Tiroid replasmanında doz yeterliliğinin araştırılması
TEDAVİSİ
Hipotiroidizm: Üretimi yetersiz olan tiroid hormonlarının hastaya dışarıdan verilmesi gerekir. Tedaviye ömür boyu devam edilir.
• Tiroid ekstresi, levotiroksin veya L-triiyodotironin kullanılır.
• Plazma kolesterol ve serum TSH düzeyinin normal seviyelere düşmesi, etkili bir tedavi uygulandığını gösterir. Klinik belirti ve bulguların izlenmesi tedavide iyi bir yol göstericidir.